با نزدیک شدن به فصل بهار و نوروز بازار خرید و فروش انواع آجیل‌ها و تنقلات داغ شده است. برپایی نمایشگاه‌های بهاره و عرضه مستقیم کالا نیز مزید بر علت شده تا خانواده‌ها هرچه سریع‌تر انواع تنقلات و آجیل شب عید خود را خریداری کنند، اما خرید آجیل هم مانند هر کالای دیگری فنون خاص خود را دارد.
با نزدیک شدن به فصل بهار و نوروز بازار خرید و فروش انواع آجیل‌ها و تنقلات داغ شده است. برپایی نمایشگاه‌های بهاره و عرضه مستقیم کالا نیز مزید بر علت شده تا خانواده‌ها هرچه سریع‌تر انواع تنقلات و آجیل شب عید خود را خریداری کنند، اما خرید آجیل هم مانند هر کالای دیگری فنون خاص خود را دارد. به‌خصوص این‌که مغزها و آجیل، موادغذایی آسیب‌پذیری هستند و می‌توانند تحت شرایط بد و نحوه نگهداری ناسالم خراب شده یا کپک بزنند و سلامت مصرف‌کنندگان را بشدت تهدید کنند. تا آنجا که آلوده شدن آجیل‌ها به نوعی کپک که از خود سم آفلاتوکسین تولید می‌کند می‌تواند بشدت مسمومیت‌زا بوده و حتی جان انسان‌ها را بگیرد.
اندازه نگه‌دار که اندازه نکوست!
آجیل‌ها ارزش غذایی بالایی دارند و عمدتا دارای انواع ویتامین‌ها مانند ویتامین A و E، گروه ویتامین‌های B، روغن‌های غیراشباع، پروتئین‌های گیاهی، فیبر و املاح هستند. از این‌رو آجیل‌ها به‌عنوان موادغذایی مفید می‌توانند با مقادیر مناسب و به اندازه در میان‌وعده‌ها مورد استفاده قرار بگیرند. قطعا مصرف زیاد آجیل‌ها به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، بنابراین باید آنها را در حد یکی دوقاشق غذاخوری در روز مورد استفاده قرار دهید و نه بیشتر. مصرف زیاد آجیل به‌دلیل کالری بالایی که دارد باعث اضافه وزن و چاقی می‌شود. همچنین توصیه می‌شود در حدامکان از آجیل‌های خام استفاده کنید و مصرف آجیل‌های شور را به‌دلیل نمک زیادی که دارند، کنار بگذارید. بخصوص این‌که مصرف آجیل‌های شور برای بیماران مبتلا به پرفشاری‌خون یا بیماران کلیوی بسیار مضر است.
آجیل استاندارد!
آجیل‌ها هم مانند سایر مواد خوراکی دارای شاخص‌ها و استانداردهایی هستند. این استانداردها بیشتر روی آجیل‌های بسته‌بندی شده اعمال می‌شود نه آجیل‌های فله‌ای که توسط دستفروشان به فروش می‌رسند. بیشترین آزمون‌هایی که در مورد این گروه از موادغذایی انجام می‌شود اندازه‌گیری‌هایی به شرح ذیل است:
اندازه‌گیری رطوبت معمولا در خط تولید و از محصول نهایی انجام می‌شود.
درصد آفت‌زدگی عامل دیگری است که در مورد آجیل‌ها اندازه‌گیری می‌شود زیرا ممکن است آجیل به حشره یا آفت‌های مختلفی آلوده شده باشد.
درصد خرد و شکستگی آجیل و صدمات فیزیکی آنها و بررسی آجیل از نظر رنگ، شکل و اندازه به‌خصوص در مورد مغزهایی مانند پسته، بادام، گردو، فندق و... از دیگر مواردی است که مورد بررسی قرار می‌گیرد.
باقیمانده آفت‌کش‌ها و سمومی که به درخت زده شده و روی میوه‌ها باقیمانده است نیز طی آزمایش‌های دقیقی اندازه‌گیری می‌شود.
بررسی طعم و مزه مغزها به‌خصوص در مورد مغزهایی مثل بادام که بعضا تلخ هستند باعث می‌شود مغزهای تلخ از مغزهای شیرین جدا شوند و کیفیت آجیل افزایش پیدا کند.
درصد یکنواختی محصول. مغزها باید در آجیل یک اندازه و یک دست باشند نه این‌که ریز و درشت با هم مخلوط شده باشند. هرچه آجیل یکنواخت‌تر باشد بهتر و مرغوب‌تر است.
اندازه‌گیری پراکسید. طی یک آزمایش شیمیایی میزان پراکسید روغن در مورد مغزها بخصوص بادام‌زمینی، بادام درختی و پسته را اندازه‌گیری می‌کنند. هرچه میزان پراکسید روغن آجیل بیشتر باشد به این معناست که محصول در جای نامناسب نگهداری شده یا بسیار کهنه است.
درصد پوکی. این شاخص در مورد پسته اهمیت دارد. پسته‌هایی که پوک هستند یا درشان بسته است و اصطلاحا «پسته ناخندان» نام دارند باید از داخل آجیل حذف شوند یا مقدارشان بسیار کم باشد.
بررسی درصد سوختگی. آجیل‌ها نباید بیش از حد حرارت ببینند زیرا هم طعم نامطلوبی به خود می‌گیرند هم به‌دلیل حرارتی که به روغن آنها داده می‌شود برای سلامت بدن مضر می‌شوند.
به سلامت آجیل‌ها توجه کنید
آجیل‌ها، میوه‌ها یا مغز میوه‌های درختی و بوته‌ای هستند که پس از چیدن تحت فرآیندهای مختلف از جمله خشک کردن، تفت دادن، طعم‌دادن، افزودن رنگ و... قرار می‌گیرد. از نظر اصولی آجیل‌ها باید در کارگاه‌ها و کارخانه‌هایی که پروانه بهداشتی دارد و تحت کنترل بازرسان بهداشتی قرار می‌گیرند تهیه شود. قطعا در این صورت آجیل‌های تهیه شده از نظر سلامت کیفیت بهتری دارند، اما آجیل‌هایی که به‌صورت سنتی و خارج از ضوابط بهداشتی تولید می‌شوند معمولا در معرض انواع آلودگی‌ها قرار می‌گیرند. سعی کنید آجیل‌ها را از مراکز و فروشگاه‌های معتبر خریداری کنید و تا حدامکان از خرید آجیل از دستفروشان به علت قیمت پایین‌تری که دارند خودداری کنید. قطعا پرداخت هزینه بالاتر برای خرید موادغذایی مفید، سالم و بهداشتی شما را در مواقع لزوم از پرداخت هزینه‌های درمانی به‌دلیل از دست رفتن سلامتتان بازمی‌دارد.
متاسفانه امروزه بسیاری از آجیل‌ها به‌صورت فله‌ای و در بسته‌بندی‌های نامناسب در بازار عرضه می‌شوند. در حالی که آجیل‌های مرغوب و بهداشتی باید دارای بسته‌بندی مناسب و مجوزهای بهداشتی باشند و به‌صورت جداگانه بسته‌بندی شده باشند. نمک زدن به آجیل‌ها شایع‌ترین عمل مزه‌دار کردن آنهاست با این حال بهتر است تا جایی که امکان دارد آجیل خام را جایگزین آجیل شور کنید تا سلامتتان به خطر نیفتد.
کشور ما یکی از تولیدکنندگان آجیل در دنیاست با این حال بوفور می‌توان آجیل‌های وارداتی را در بازار مشاهده کرد. معروف‌ترین این آجیل‌ها هم آجیل‌های هندی و ژاپنی هستند. ترکیب آجیل‌های وارداتی از لحاظ غذایی یا ظاهری با آجیل سنتی ما کاملا متفاوت است. هنگام خرید این نوع آجیل باید دقت بیشتری داشته باشید و به‌خصوص از خرید فله‌ای آنها خودداری کنید، چون ما نمی‌دانیم آجیل از کشور مبدا تا بازار ایران چه مراحلی را گذرانده و در چه شرایطی نگهداری شده است.
2 نکته مهم بهداشتی
توصیه می‌شود آجیل را به مدت طولانی در دمای محیط نگهداری نکنید. بهترین مکان برای نگهداری کوتاه‌مدت آجیل‌ها داخل یخچال و برای نگهداری طولانی‌مدت داخل فریزر است.
بهتر است مغز و پوست آجیل‌هایی مانند پسته، فندق، بادام‌زمینی، بادام درختی، گردو و... را تا زمان مصرف از هم جدا نکنید و اجازه بدهید مغز داخل پوسته خود باقی بماند.
منبع: جام جم نشریات
